[13] Εκτός από τα γεμάτα κουτάκια αναψυκτικών και τα μπουκάλια με μπίρα κάποιου catering (όπως μου επεσήμαναν κάποιοι), που είπαμε στο κεφάλαιο Αξιοσημείωτα φαινόμενα ή πλάνες; ότι άδειασαν μπροστά στα καλύβια του εργοταξίου, έριξαν κι άλλα ομοειδή φορτώματα: μέσα στο υπόστεγο κάτω από τη δεξαμενή (αυτό που μέσα του βρέθηκαν τα περισσότερα από τα φάρμακα που αναφέρει ο Μπαλάνος), και 90 μ. νοτιοανατολικά των καλυβιών του τριβείου Περράκη.

Έτσι, μπήκε μια ακόμη ψηφίδα στο μωσαϊκό του "μυστηρίου" (βλ. http://www.enterstar.gr/pendeli/tin mystery.htm και

http://www.paranormap.net/index.php?module=vash&id=2541).

[14] Από τους υψηλά ισταμένους στην Ιερά Σύνοδο, μητροπολίτης Δωδώνης τότε, Ζακύνθου σήμερα, παρουσιάστηκε το 1998 ως το φαβορί για το θρόνο του Αρχιεπίσκοπου. Η προπαίδευσή του στη Μονή Πεντέλης τον είχε εφοδιάσει με τα απαραίτητα προσόντα για να το πετύχει (διαβάστε και εδώ), αλλά ως γνωστόν βρέθηκε καλύτερός του! (Να θυμηθούμε μόνο πως επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη ήταν εκείνος που ματαίωσε το σχέδιο της κ. Μαρίκας για ανέγερση ιδρύματος αναπήρων στην Πεντέλη, αρνούμενος να παραχωρήσει ούτε σπιθαμή εδάφους). Για όσους αρέσκονται να συνδυάζουν ημερομηνίες και γεγονότα, θήτευσε στη Μονή Πεντέλης από το 1974 ως το 1994.

Και ναι! Ούτε αυτός έμεινε έξω από την αχαλίνωτη παραμυθολογία των μυστικών διαδρομών της Σπηλιάς

(βλ. http://www.esoterica.gr/forumS/topic.asp?TOPIC_ID=406&ARCHIVE, cat 4/9/02 και Πάνειος 27/9/02).

[15] Οι συμβάσεις με 5 ιδιώτες ήταν περί απολήψεως λατύπης, δημιουργημένης προ του 1977, με σκοπό την αποκατάσταση του τοπίου. Δηλαδή, στα λόγια αποσκοπούσαν σε κάτι καλό, δυστυχώς όμως ήταν εντελώς προσχηματικές. Δεν πήραν ούτε κυβικό μέτρο λατύπης, εκτός από κάποιες περιπτώσεις που μ' αυτή κάλυπταν όγκους στις καρότσες των φορτηγών. Επισήμως απέφεραν στη Μονή εισόδημα 25 εκατομμυρίων δραχμών ετησίως (βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 13/2/92, σ. 20). Αν προσθέσουμε ένα μηδενικό ακόμα και τα κάνουμε 250, δεν ξέρω αν είναι υπερβολή, εφόσον το πεντελικό μάρμαρο είναι το ακριβότερο και ως παράνομο πληρώνεται και κάτι παραπάνω.

Ενώ η λατύπη οικονομικά δεν είναι καθόλου ανάξια λόγου (θυμάμαι το 2002 τον εκ των μεγάλων λατόμων Ν.Μ. να ατενίζει σωρό δικής του σαβούρας και να μου λέει αναστενάζοντας: «Εδώ είναι τα λεφτά!»), γιατί να ασχοληθούν με το νόμιμο, που θα αποκαθιστούσε σε βάθος χρόνου και το τοπίο, και να μην έχουν το άμεσο μέγιστο κέρδος από το παράνομο; Εξαιτίας λοιπόν αυτής της απληστίας παραμένουν ως σήμερα τα εκατομμύρια κυβικά μέτρα σαβούρας αμετακίνητα. Γιατί όσο λειτουργούσαν τα λατομεία, η Μονή δεν επέτρεπε στους μισθωτές λατόμους να τη διαχειριστούν, γιατί σκόπευε να την εκμεταλλευτεί η ίδια στο μέλλον, αποβλέποντας πάντα στη μερίδα του λέοντος (βλ. Γενική ρυθμιστική μελέτη αναπτύξεως Πεντέλης, Α. Αραβαντινός, Κ. Λεοντίδου – Γεράρδη, Ι. Πετρίδης, 1975, σ. 95, 148).

«Κρισιμώτατον σημείον αποτελεί η ανεξέλεγκτος απόθεσις τεραστίων ποσοτήτων λατυπών, εις διαφόρους θέσεις της περιοχής. Τα σοβαρώτερα αποτελέσματα της τακτικής αυτής είναι η καταστροφή τμημάτων της βλαστήσεως και η δημιουργία της εικόνος “τραυματισμού” από μεγαλυτέραν απόστασιν» (αυ., σ. 10). Ενώ δηλαδή γίνεται η διαπίστωση της κατάστασης, αφήνεται να εννοηθεί πως οι μόνοι υπεύθυνοι ήταν οι λατόμοι.

Να πούμε πως ο προκάτοχός του ηγούμενος Θ.Φ. (1969 - 1974), σύμφωνα με τους μισθωτές λατομείων, κατά τις διαπραγματεύσεις χτυπούσε το χέρι του στο τραπέζι και τους δήλωνε: «Τώρα δεν είμαι παπάς, είμαι έμπορος! Φέρτε λεφτά!» Δεν πρόκειται για υπερβολή. Φανταστείτε τι είχαν τραβήξει οι σκληροτράχηλοι λατόμοι από την αγιότητά του, αφού στην απελπισία τους έφτασαν στο σημείο να δημοσιεύσουν Αναφορά προς τον εξοχώτατον κύριον πρωθυπουργόν της ομοσπονδίας λατόμων μαρμάρων (Το Βήμα, 21/7/70, σ. 5), απευθυνόμενοι δηλαδή προς το δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, για να διεκτραγωδήσουν τα παθήματά τους και να ζητήσουν την παρέμβασή του. Ακόμη και ο ίδιος ο ηγούμενος το παραδέχτηκε εκ των υστέρων, εξηγώντας πώς αύξησε επί των ημερών του τα έσοδα της Μονής: «Για να το κατορθώσω, όμως, υποχρεώθηκα να κυνηγάω συνέχεια τους λατόμους με τους δικηγόρους και τα δικαστήρια» (ΤΑ ΝΕΑ, 11/2/75, σ. 7).

Αλλά φαίνεται ότι γενικότερα η Μονή είχε ειδικότητα να κατέχει εκτάσεις με ενδιαφέρον υπέδαφος, αφού ακόμη και ο Σερπιέρι από τη Μονή Πεντέλης αγόρασε την περιοχή με τα αρχαία αθηναϊκά μεταλλεία (βλ. εδώ και εδώ και εδώ).

Ο Διονύσιος Αλβανάκης (Ιερά Μονή  Πεντέλης) που αναφέρει δις «Η πρώτη των Μονών του Κράτους κατά τον πλούτον [και τα εισοδήματα] υπάρχουσα» (σ. 5, 103), ενώ καθ' όλο το βιβλίο όταν θέλει να επαινέσει κάποιον ηγούμενο, δεν έχει να πει κάτι άλλο εκτός από το στερεότυπο «ηύξησε την περιουσίαν της Μονής», δημοσιεύει και το έγγραφο αγοράς της "Αλεγρέζας" (μεταλλεία αργύρου) το 1797 (βλ. σ. 71-3).

[16] Η εμφανής του άνεση τσαλακώθηκε ελαφρώς, όταν εντός του περιβόλου της Μονής έγινε κατόπιν καταγγελίας συντηρητική κατάσχεση σε δεκάδες ακατέργαστα ογκομάρμαρα, που είχαν μεταφερθεί εκεί εν μέσω της παράνομης δραστηριότητας, άγνωστο για ποιο σκοπό. Ο ηγούμενος πάντως δήλωσε ότι τα χρειάζονταν «...προκειμένου να χτίσουμε τη μάντρα του μοναστηριού» (ΤΑ ΝΕΑ, 20/11/93, σ. 21). (Προφανώς είχε κατά νου κυκλώπεια τοιχοδομή).

Για το τι έλεγαν τότε ορισμένοι Πεντελιώτες για τον ηγούμενο (και τις απειλές που δέχονταν από τους λαθρολατόμους) βλ. Ομολογούν την καταστροφή της Πεντέλης (ΤΑ ΝΕΑ, 1/4/90, σ. 36).

Για τα πρόσφατα (ενδο-οικογενειακά) πεπραγμένα της Μονής διαβάστε εδώ: http://www.kilifis.gr/02.php?start=5

και για τις συνήθεις διαπλοκές εδώ: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_18/06/2006_187740

Αλλά ως γνωστόν, ουδέν καινόν υπό τον ήλιον· διαβάστε τι έγραφε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στο διήγημά του (Ο κοσμολαΐτης, 1903):

«...ο Καλογεράκης διέτριβεν επί ημέρας εις την ιεράν μονήν Π. (...) Την εβδομάδα του Πάσχα εις τα 19... επρόκειτο να γίνη εκλογή ηγουμένου εις την πλουσίαν εκείνην Μονήν. Του τέως ηγουμένου, όστις είχε κατηγορηθεί δια καταχρήσεις αλλ' απηλλάγη, (...) είχε λήξει η θητεία. (...) Υποψήφιοι ήσαν ο ίδιος πάλιν και εις άλλος αντίπαλός του. (...) Ηγούμενος εξελέχθη όχι ο πρώην, αλλ' ο αντίπαλός του. (…) "Δάση, βοσκαί, λατομεία, όλα ήθελε να τα κάμη γυαλιά-καρφιά ο πρώην"».

Ο δε Δ. Αλβανάκης έγραφε την ίδια εποχή (Ιερά Μονή Πεντέλης, σ. 99): «[Ο]...Πανάρετος Δουληγέρης, υπό την δεξιάν Ηγουμενείαν του οποίου ηλαττώθησαν τα συνταράσσοντα την Ιεράν Μονήν σκάνδαλα (...) ... ελπίζομεν ότι (...) θα δυνηθή να καταστείλη ολοσχερώς τα σκάνδαλα...»

[17] Στις 8/7/93 οι αστυνομικοί που ήρθαν στη Σπηλιά είπαν ότι κάποιος είχε καταγγείλει πως υπάρχουν κρυμμένα φορτηγά σε νταμάρι από πάνω. Δήλωσαν ότι δεν μπορούν να πάνε, γιατί θα σπάσουν το περιπολικό. Μάλιστα, το ίδιο τους είπε κι ο διοικητής! Οπότε, τι να κάνουμε, καθίσαμε όλοι εκεί και λέγαμε ιστορίες. Βέβαια, όποιος ιδιώτης ήθελε μπορούσε να πάει  παντού και να πιστοποιήσει τα πάντα (π.χ. βλ. εδώ), αλλά μικρό το όφελος.

Γιατί όχι, εφόσον αστυνομικός που συνέλαβε επ' αυτοφώρω γνωστό παράνομο Νεοπεντελιώτη άκουσε τα εξής: «Εμένα μη με βλέπεις έτσι, με το σορτς και τις σαγιονάρες, έχω διασυνδέσεις με υψηλά πρόσωπα…» (ΤΑ ΝΕΑ, 15/4/92, σ. 36), και η απειλή ότι δε θα βγάλει το καλοκαίρι στο τμήμα της Πεντέλης πραγματοποιήθηκε όταν τον μετέθεσαν στη Ραφήνα (αυτά τα κατήγγειλε επίσημα ο παθών στον Υπουργό Δημόσιας Τάξης − και εικάζω ότι μετά μετατέθηκε δυσμενέστερα).

[18] Επειδή 24ωρη βάρδια επί 4 χρόνια δε γινόταν να υποστηριχθεί από μόνα τα τμήματα Πεντέλης και Κηφισιάς, έβγαζαν υπηρεσίες και πολλά άλλα τμήματα της βορειοανατολικής Αττικής (μέχρι από Αγία Παρασκευή). Στο διάστημα αυτό κατέγραψα τους αριθμούς 63 (μέρος του συνόλου) αστυνομικών αυτοκινήτων ποικίλων τύπων και είχα διαφόρου περιεχομένου συζητήσεις με 44 από τα πληρώματα (με ορισμένα αρκετές φορές). Έμαθα ότι στους αστυνομικούς κύκλους λεγόταν το εξής χαρακτηριστικό: «Τι, πήρε μετάθεση για Πεντέλη ο τάδε; Θα βγάλει αυτοκινητάρα σε 6 μήνες!» Το γιατί είναι ευνόητο, αφού πληροφορήθηκα από παλαιό λατόμο (απ' τους μεγάλους) ότι αυτός δεν ενεπλάκη στο παράνομο κύκλωμα, επειδή οι απαιτήσεις για τα κέρδη ήταν μισά-μισά! Πραγματικά, οι μεμυημένοι πρόσεχαν πολύ να μην τους ρίξουν οι νταμαρτζήδες: έχω δει να μετρούν με βήματα τα κενά μετά την αφαίρεση όγκων και να σημειώνουν τις διαστάσεις σε καρνέ. Έχω δει να τρέχουν πρώτοι να ειδοποιήσουν τους παράνομους να εξαφανιστούν προτού έρθουν οι αμύητοι (π.χ. κάποια μέρα το 1990 στο λατομείο Πολυχρονίου − το λ3 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ), έχω δει να συνεννοούνται σε διάφορα απόμερα σημεία.

Αλλά είδα και πιο ενεργητική συμμετοχή: επειδή οι νταμαρτζήδες, για να κινούνται αφανείς, χρησιμοποιούσαν κατά καιρούς το δρόμο που έχει ως πρώτο τμήμα το αρχαίο λιθόστρωτο, στις 10/1/94 με τη Μ.Μ. ρίξαμε μεγάλη πέτρα και κλείσαμε το πέρασμα. Σε λίγες ημέρες δύο αστυνομικοί από το τοπικό τμήμα δεινοπάθησαν για να τη μετακινήσουν, (εμείς είχαμε χρησιμοποιήσει λοστό), ώστε τη νύχτα αν κατέβαινε κάποιο φορτηγό, ο οδηγός να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα.

Μπορεί η συστηματική αστυνόμευση (1992-96) να είχε ως μοναδικό αντικείμενο την παράνομη λατόμηση, όμως για να κυκλοφορούμε στο βουνό έπρεπε να ενεργούμε αντίστοιχα με τους παράνομους (κάλυψη, εναλλακτική διαφυγή, πάντα χωρίς φώτα, κ.λπ.). Κάποιες φορές φτάσαμε στο σημείο να υποδυόμαστε τους νταμαρτζήδες και να κάνουμε νοήματα από μακριά στους συνεργούς αστυνομικούς ν' ανοίγουν αμέσως τα μπλόκα! «Πάτε μέσα, παιδιά;» «Σχόλασε ο τάδε;» «Ο γιος του δεν είσαι;» και τα παρόμοια. Παρά ταύτα, την περίοδο αυτή, αφού επιμέναμε να κάνουμε αναρρίχηση και σε άλλα πεδία εκτός Σπηλιάς, είχαμε πολλά προβλήματα και οι εμπλοκές ήταν συχνές.

Η χειρότερη εμπειρία του είδους ήταν τον Οκτώβριο 1992. Από το απόγευμα είχαμε λεκτικές αψιμαχίες με λαθρολατόμους στο Νυμφαίο. Δεν τους προκαλέσαμε, απλώς τους ενόχλησε η παρουσία μας. Εφαρμόζοντας τη συνήθως πετυχημένη πρακτική «φωνάζει ο κλέφτης να φοβηθεί ο νοικοκύρης», άρχισαν να κραυγάζουν: «Πιάστε τους! Εμπρηστές!» Όταν είδαν ότι δεν τραπήκαμε σε φυγή, το γύρισαν στις απειλές και στις φωνές προς παρακείμενα λατομεία ώστε να μας κυκλώσουν. Διαπιστώνοντας ότι δεν υποχωρούσαμε, αντιθέτως εμείς βρεθήκαμε στην πλάτη εκείνου που έστειλαν να μας αιφνιδιάσει, ως κλασικοί θρασύδειλοι νεοέλληνες τα γύρισαν: «Γιατί, ρε παιδιά; Τι σας κάναμε; Πειράξαμε κάνα δέντρο;» (Το τελευταίο προστέθηκε σε περίπτωση που ήμαστε οικολόγοι, δηλαδή άτομα καταγέλαστα μεν, αλλά πιθανώς σκληροπυρηνικά και ασυνεννόητα). Λόγω εκνευρισμού (είχαν εκτοξευτεί κι απ' τη μεριά μας ανάλογες απειλές και ύβρεις), αλλά κι επειδή σουρούπωνε πια, φύγαμε χωρίς να σκαρφαλώσουμε. (Να προσθέσω ότι το ίδιο απόγευμα, λίγο νωρίτερα, ο Μ. Κορρές είχε ανάλογη εμπειρία στο λατομείο Πολυχρονίου (το λ3 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ). Υπέβαλε μήνυση κατά των λαθρολατόμων και 14 χρόνια μετά! με πληροφόρησε πως ουδέποτε αυτή έφτασε στο ακροατήριο).

Αργότερα, τη νύχτα, είχαμε ένα μείζον ατύχημα, ευτυχώς όμως με τις λιγότερες δυνατόν απώλειες: έπεσε ο Π.Μ. από το δεξί φρύδι του λατομείου της Σπηλιάς και έσκασε (κυριολεκτικά) πάνω στην από κάτω τσιμεντένια κατασκευή (απομεινάρι των έργων, της στοάς ΙΙΙα συγκεκριμένα).

Το βέλος δείχνει τη διαδρομή της πτώσης.

Τη γλίτωσε με εξάρθρωση ώμου και διάστρεμμα ποδοκνημικής. Έτσι, αναγκάστηκα να οδηγήσω εγώ το αυτοκίνητό του, αλλά επειδή δεν είχα δίπλωμα σκέφτηκα ότι,  για να μη συνεχιστεί η αλυσίδα των κακοτυχιών, καλό θα ήταν να σταματήσω κάποιο όχημα, ει δυνατόν πριν αφήσουμε το βουνό. Είδα, λοιπόν, να κατεβαίνει ένα από τη Μονή Αγίου Παντελεήμονα και το σταμάτησα. Πού να φανταστώ ότι θα ήταν ένα pick-up φορτηγάκι, το "περιπολικό" των νταμαρτζήδων; Για καλή μας τύχη, όχι μόνο δε μας αναγνώρισαν, αλλά και μας πέρασαν για συναδέλφους! Προθυμοποιήθηκαν να μας συνδράμουν, κι όταν με την κουβέντα κατάλαβαν το λάθος τους, ήδη πλησιάζαμε στο ΚΑΤ και δεν είπαν τίποτε.

Προσθέτω κάτι που είχα παρατηρήσει λίγο πριν από το ατύχημα. Όπως έλεγαν και τα παλιά μυθιστορήματα, «μία ασέληνος νύχτα» με νεφοσκεπή ουρανό είναι ό,τι πιο σκοτεινό. Στην Πεντέλη όμως, οι πιο φωτισμένες νύχτες είναι οι συννεφιασμένες, γιατί η ανταύγεια των εκατομμυρίων φώτων του λεκανοπεδίου δε χάνεται στο διάστημα αλλά αντανακλάται στο έδαφος. Αλλά και στις ξάστερες νύχτες χωρίς φεγγάρι, που είναι οι πιο σκοτεινές, το βουνό δέχεται αρκετή απευθείας αστική ακτινοβολία ώστε να κινείσαι άνετα χωρίς ανάγκη φακού. Εκείνη τη νύχτα όμως, λες και κάτι απορροφούσε το φως, ήταν η πιο σκοτεινή που θυμάμαι. Κυριολεκτικά, δεν έβλεπα ούτε τα άσπρα μου παπούτσια! Έτσι αναγκάστηκε ο φίλος να ανάψει το φακό του, με αποτέλεσμα να χάσει το μονοπάτι και να γκρεμιστεί.

[19] Τα στοιχεία μόνο για τους πρώτους δύο μήνες του 1990 ήταν: 73 παραβάσεις παράνομης εξόρυξης μαρμάρου. 59 μηνύσεις. 19 συλλήψεις. 83 παραβάσεις ρύπανσης με μπάζα (βλ. Ομολογούν την καταστροφή της Πεντέλης, ΤΑ ΝΕΑ, 1/4/90, σ. 36). Όσο για τις καταδίκες, σπάνιες και αναιμικές.

'Αλλο ένα περιστατικό αποκαλυπτικό της τραγικής κατάστασης: στις 3/11/94 τζιπ ΚΥ 4285 με σήμα Γενικής Γραμματείας Φυσικού Περιβάλλοντος συνέλαβε φορτηγό, που άδειαζε μπάζα μέσα σε πεύκα πάνω από το λατομείο Γεωργιάδη (το ΒΔ τμήμα του λ3 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ). Όταν ήρθαν οι αστυνομικοί δεν έδειξαν ιδιαίτερη προθυμία, μάλιστα από κοινού με τους δράστες προσπαθούσαν να μεταπείσουν τους τρεις υπαλλήλους. Αυτοί παρέμειναν ανένδοτοι και κατόπιν αρκετών διαβουλεύσεων το φορτηγό οδηγήθηκε στο τοπικό Τμήμα. Την επομένη είδα σε δελτίο ειδήσεων το Γενικό Γραμματέα Δασών Σμπώκο να λέει ότι τα φορτηγά που κατέσχεσαν ήταν δύο, και τώρα βρίσκονταν στο Αστ. Τμήμα Αγίας Παρασκευής, αλλά η Γραμματεία δεν έχει συνδρομή για την αυτόφωρη διαδικασία! Ο νοών νοείτω.

[20] Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του οικονομικού κινήτρου, αρκεί ν' αναφερθεί η τιμή ενός κυβικού μέτρου μαρμάρου Πεντέλης (πλησιάζει τους 3 τόνους βάρος)  που το 2002 ανερχόταν σε 3500 ευρώ! (1.200.000 δρχ.) Ακόμη πιο "χειροπιαστή" τιμή: ένα κομμάτι μάρμαρο μεγέθους αυγού κότας στοιχίζει 17,50 λεπτά (60 δρχ.) Κι μια ενδεικτική σύγκριση: το 1974 η μέση τιμή διάθεσης ογκομαρμάρων εμπορεύσιμης ποιότητας ήταν 6250 δρχ. (18,30 ευρώ) το κυβικό μέτρο, δηλαδή 192 φορές χαμηλότερη. Ώστε είναι αποδοτικότερη η αρπαγή ενός φορτίου παρά η ληστεία τράπεζας!

Όταν ο κάθε ρέπων προς την παρανομία  βλέπει στην Πεντέλη τα έργα της τοπικής αυτοδιοίκησης, της Αεροπορίας, των Μονών και των ευσεβών, των λοιπών φιλήσυχων και "νομοταγών" πολιτών, σου λέει: «Εγώ τι κάθομαι; Να παριστάνω το κορόιδο;» Αν αυτός είναι μια φορά αδικαιολόγητος, οι άλλοι πόσες είναι;

[21] Η κλασική συνέχεια κάθε σύλληψης που προβλήθηκε −και προκλήθηκε−  από τα μέσα ενημέρωσης, ήταν την επόμενη μέρα να δουλεύουν τα νταμάρια κυριολεκτικά πάση δυνάμει! Αυτό δεν είναι τόσο περίεργο όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως· οι λαθρολατόμοι, έμπειροι πια, γνώριζαν ότι ο φακός της δημοσιότητας δε μένει στα ίδια θέματα. Δηλαδή, πιάσαμε τους παράνομους νταμαρτζήδες, το θέμα τελείωσε, πάμε τώρα να δρέψουμε καινούργιες δάφνες! Έτσι, ήσυχοι ότι κανένα ελικόπτερο δε θα τους ενοχλήσει, αποθρασύνονταν και ο κύκλος ξανάρχιζε.

[22] Έκλειναν συστηματικά το χωματόδρομο που οδηγεί στη Σπηλιά, και αναλόγως το πόσο επίμονος ήταν ο επισκέπτης ξεκινούσαν από ένα ξερό «απαγορεύεται», συνέχιζαν εξηγώντας «για να μην πάρετε κάνα μάρμαρο» (αυτό το είπαν ακόμη και σε ποδηλάτη, ακόμη και σε γιαγιά με τα εγγονάκια της!) και, όταν ο επισκέπτης έλεγε «εγώ θα περάσω, κι εσύ να με πιάσεις», συμβιβάζονταν κι επενέβαινε ο "καλός": «Εντάξει, μωρέ! 'Ασ' τον, αλλά ν' αφήσει εδώ το αυτοκίνητο», ελπίζοντας ότι ο ποδαρόδρομος των 1000 μέτρων μέχρι τη Σπηλιά θα ήταν αρκετός για να αποτρέψει περαιτέρω περιπλανήσεις.

Αρχές φθινοπώρου 1994, είχαν βάρδια και πάλι από το τμήμα της Πεντέλης. Μας ρώτησαν τι θέλουμε στη Σπηλιά και είπαμε ότι πάμε για αναρρίχηση, πράγμα που ήταν αλήθεια. Επειδή όμως, εκείνη την ημέρα βρήκαμε πολλούς αναρριχητές εκεί, αποφασίσαμε να πάμε σ' ένα δικό μας πεδίο, ψηλότερα από τη Σπηλιά. Όταν λοιπόν το περιπολικό επανήλθε δεν είδαν το αυτοκίνητό μας και, αφού ήξεραν ότι δεν επιστρέψαμε εκεί που έκαναν τον έλεγχο, κατάλαβαν πως έχουμε πάρει τον πάνω δρόμο (του Περράκη). Ο οδηγός του αστυνομικού τζιπ, με είχε δει και την προηγούμενη μέρα, όταν πήγα στην Πεντέλη για να ξεναγήσω μία Ολλανδέζα, που έγραφε άρθρο για τη Σπηλιά (Andriette Stathi - Schoorel: Vαn de Pendeli naar het Parthenon, Lychnari nr 2/1995 p. 19-21). Στην αρχή του χωματόδρομου μας είχε ρωτήσει πού πάμε και, αφού αμφιταλαντεύτηκε, τελικά παραμέρισε να περάσουμε. Της έκανε εντύπωση το γεγονός ότι στη συνέχεια το τζιπ ήρθε 4 (!) φορές (με άλλον οδηγό τις 3 τελευταίες), για να ελέγξει ότι πράγματι παραμένουμε στη Σπηλιά, αφού η ξενάγηση απαίτησε 4 ώρες. Βέβαια, ο υπερβάλλων ζήλος και η άσκηση ψυχολογικής πίεσης εξηγούνταν απλούστατα, διότι δούλευαν λαθραία στο νταμάρι του Χανιώτη πάνω από τη Σπηλιά (Λ4 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ). Καθώς λοιπόν την επομένη με είδε πάλι, πονηρεύτηκε και, όταν εξαφανιστήκαμε, σκέφτηκε ότι σίγουρα τους παραπλανήσαμε. Επί ώρες λοιπόν, όργωσαν κυριολεκτικά το βουνό και ρωτούσαν όποιον έβρισκαν μήπως είδε το αυτοκίνητό μας (όπως μάθαμε εκ των υστέρων από διάφορες πηγές, γιατί από εκεί που ήμαστε τους βλέπαμε και τους ακούγαμε, αλλά δε φανταστήκαμε πως έψαχναν εμάς). Ευτυχώς −επειδή τύχαινε να ξέρουμε το μέρος καλύτερα και παίρναμε τα μέτρα μας καθιστώντας το αυτοκίνητο αθέατο− δε συναντηθήκαμε, διότι με τη χαλάστρα που τους είχαμε κάνει  (προσπαθώντας να "ελευθερώσουμε" μία διαδρομή αργήσαμε και η ώρα είχε πάει ήδη 22:00)  ποιος ξέρει πού −και πώς− θα περνούσαμε τη νύχτα.

Τελικά, κατά την αποχώρησή μας, μας σταμάτησαν εθελοντές πυροφύλακες, στους οποίους είχαν δώσει τον αριθμό μας για να τους ειδοποιήσουν. Τους ενημερώσαμε και με πειστική αφέλεια τους είπαμε να δώσουν το σήμα, ώστε να ησυχάσουν οι αστυνομικοί (και οι νταμαρτζήδες ασφαλώς, που ήταν σε αναμονή) − και, φυσικά, δεν περιμέναμε.

Δύο απόψεις του λατομείου Χανιώτη (Λ4 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ), με την περιοχή της παράνομης λατόμησης εντός ελλείψεων.

[23] Ακόμη και οι ίδιοι οι νταμαρτζήδες συχνά μετατράπηκαν σε παράξενους ανθρώπους (δεν ξέρω για μαυροντυμένους, όμως σίγουρα με καρό πουκάμισα, με στρατιωτικές φόρμες,  κ.λπ.). Κάποιοι τσιλιαδόροι που έδιωχναν νεαρούς επισκέπτες, λέγοντάς τους ότι πρόκειται για στρατιωτική περιοχή, αποτελούν σήμερα αντικείμενο διαδικτυακών συζητήσεων του τύπου: «Ήταν φάντασμα εργάτη που πέθανε κατά τα έργα ή μήπως προβολή ολογράμματος; Αλλά κι αν ήταν άνθρωπος με σάρκα και οστά, πάλι το μυστήριο παραμένει άλυτο».

(βλ. http://www.esoterica.gr/forums/topic.asp?TOPIC_ID=774, BLIND GUARDIAN 22−30−31/1/03, indigo_boy 30−31/1/03)

'Αλλος πάλι φέρεται να παραπλανούσε όσους αναζητούσαν τη Σπηλιά (βλ. Μενέλαος Γ. Τσικλίδης, Αττική: η μαγική γη, σ. 42).

[24] Όπως και ορισμένα άλλα επεισόδια κατά τα οποία εμφανίστηκε η αστυνομία πάνοπλη, αφού λόγω εξοπλισμού (βιντεοκάμερα) κάποιοι θεωρήθηκαν δημοσιογράφοι, που ίσως κατέγραφαν όσα δεν έπρεπε.

[25] Χαρακτηριστική φράση αστυνομικού: «Είναι τρελός, δεν πιάνεται με τίποτα!»

[26] Ο Δ. Κορρές μού είπε ότι τη νύχτα των Χριστουγέννων 1992 είδε φορτηγό με τεράστιο όγκο μαρμάρου στην καρότσα του. Ο δρόμος που είχε πάρει περνούσε έξω από αστυνομικό τμήμα (όχι της Πεντέλης). Το προσπέρασε λοιπόν, μπήκε στο τμήμα και ζήτησε από τους αστυνομικούς να βγουν και να το σταματήσουν. «Ποιος είστε, κύριε; Τι θέλετε; Ποιο είναι το πρόβλημά σας;» κ.λπ., κ.λπ. Αρνούνταν κυριολεκτικά να βγουν, ώσπου, φυσικά, το φορτηγό έγινε άφαντο.

[27] Κανονικά, όταν χιονίζει η λειτουργία των λατομείων διακόπτεται. Εδώ συνέβαινε το αντίθετο: στις 21/1/91 βρισκόμουν με τον Σ.Λ. στα καλύβια του τριβείου Περράκη (στο λατομείο Φίλιππα, λ21 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ, 300 μ. ανατολικά της Σπηλιάς). Είχε νυχτώσει και, επειδή τσαλαβουτώντας στο παχύ χιόνι είχαν κυριολεκτικά "κοκαλώσει" τα μπατζάκια μας, μπήκαμε να ζεσταθούμε λίγο. Οι συνθήκες ήταν πολύ άσχημες, άρχισε και να ψιλοχιονίζει, οπότε ήμαστε σίγουροι πως εκείνη τη νύχτα δε θα δούλευαν. Όμως δεν πέρασε πολλή ώρα κι ακούσαμε μηχανή αυτοκινήτου. Στην άτακτη φυγή μας βουλιάξαμε χειρότερα στο χιόνι, και μόλις προλάβαμε ν' απομακρυνθούμε. Ακούσαμε να βάζουν μπροστά κάποιο μηχάνημα. Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι δεν ήταν εύκολο αυτό που έκαναν. Ύστερα από αρκετά χρόνια έτυχε να συζητήσω με κάποιους απ' αυτούς κι έμαθα από πρώτο χέρι τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν κατά τις νυχτερινές τους επιχειρήσεις.

[28] Όμως, εσχάτως είχαμε πάλι κρούσμα που δείχνει μια "άνεση": από τις αρχές Μαρτίου 2006 μέχρι τις 11 του μηνός στο λατομείο Χανιώτη (το Λ4 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ) δούλευαν κανονικό ημερήσιο ωράριο (ώσπου δηλαδή κάποιος να ειδοποιήσει την αστυνομία − το συμβάν περιγράφεται με λεπτομέρειες εδώ (Ntavelis666, 12/3/06):

http://www.esoterica.gr/forums/topic.asp?whichpage=31&ARCHIVEVIEW=&TOPIC_ID=3522).

Έριξαν με χειροκίνητο υδραυλικό γρύλο τεράστιους όγκους και τους τεμάχισαν χοντρικά με κομπρεσέρ και φουρνέλα. (Οι όγκοι είχαν αποκολληθεί με φουρνέλα το 1999, αλλά μη φανταστείτε πως ήταν τέρατα υπομονής· απλώς στο μεσοδιάστημα ο ιθύνων νους εξέτιε ποινή κάθειρξης για κάποια υπόθεση άσχετη με την Πεντέλη).

Υδραυλικός γρύλος και στην ένθετη το έμβολό του (κατάλοιπα από λατομείο Πολυχρονίου και Κλέτα αντίστοιχα).

Οι πάντες γνωρίζουν ποιος είναι ο Νεοπεντελιώτης δράστης, με αρκετές συλλήψεις και καταδίκες (βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 15/4/92, σ. 37, και 30/8/00, σ. 12, όπως εδώ, αλλά κι εδώ!), φυσικά όμως η μήνυση στράφηκε κατ' αγνώστων, εφόσον δεν έγινε επ' αυτοφώρω σύλληψη. Μακάρι το περιστατικό να ήταν μεμονωμένο, αλλά το γεγονός ότι τις ίδιες ημέρες έγινε και επιχείρηση φόρτωσης όγκων από το λατομείο των Ελληνικών Μαρμάρων Α.Ε.  με έβαλε σε σκέψεις. Επιπλέον, τις ίδιες ημέρες έλαβα μερικά απειλητικά τηλεφωνήματα με συναφή φρασεολογία («Θα σε θάψω ζωντανό!»), οπότε τι να πω, οι συμπτώσεις ήταν πολλές. Πράγματι, ήδη στα τέλη 2006 οι παράνομες λατομήσεις είχαν αυξηθεί σε αριθμό και σε διάρκεια (δούλεψαν και στο αρχαίο λατομείο Λ11).

(βλ. αναλυτικά στην καταγγελία http://karotomastigio.files.wordpress.com/2007/12/penteli.pdf ή http://8zak8art8.blogspot.com/2009/03/blog-post.html)

Στις 6/8/08 είδα το φορτωτή του προαναφερόμενου που εικονίζεται στο προηγούμενο link στην πίσω αυλή του τμήματος της Πεντέλης. Δεν έμαθα πότε και πώς κατασχέθηκε.

Να δούμε πότε θα επιστρέψει στα νταμάρια. (Για την πιο πρόσφατη συνέχεια, βλ. εδώ).

Και ως πιο εξαχρειωμένη η νέα γενιά πειρατών, εκτός από τις συνήθεις σαβούρες των εργοστασίων μαρμάρου, φέρνει τακτικά στο βουνό φορτία με παλιά λάστιχα.

Όσο για τα Ελληνικά Μάρμαρα, κατά διαστήματα γίνονται παράνομες εξορύξεις κι εκεί, υπό τη γνωστή κάλυψη της εκμετάλλευσης παλαιάς λατύπης για το επί τόπου τριβείο (Μαρμαρόσκονη Διομήδης), ενώ συγχρονίζουν τις εκρήξεις μ' εκείνες των λατομείων Διονύσου που γίνονται πάγια στις 12 το μεσημέρι. Η άδεια επαναλειτουργίας δόθηκε το 1994 με εντολή του υπουργείου Βιομηχανίας παρακάμπτοντας προηγούμενη απαγόρευση άλλων φορέων (βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 1/10/94, σ. 22 και 6/10/94, σ. 24).

Από την παράνομη δραστηριότητα των Ελληνικών Μαρμάρων: το κίτρινο βέλος δείχνει τη βαθμίδα που ετοιμάζουν για λατόμηση με ειδικό αυτοκινούμενο διατρητικό μηχάνημα. Με το κόκκινο βέλος το ημιφορτηγό Unimog που εποπτεύει από σημείο όπου έχει θέα της πύλης του εργοταξίου (μήπως δηλαδή εμφανιστεί κάποια ανεπιθύμητη Υπηρεσία).

Αριστερά, πρόσφατα λατομημένοι όγκοι μαρμάρου. Στη μέση, ο φορτωτής διαλέγει κάποιους από αυτούς τους όγκους (αυτόν που ρίχνει από τη ράμπα, στην ένθετη τον έχει πάρει μαζί του). Δεξιά, το Unimog έχει ρυμουλκήσει το κομπρεσέρ (με κινητήρα λίγων ντεσιμπέλ), που βάζουν σε λειτουργία για να ανοίξουν τα φουρνέλα.

Γενική άποψη μόνο του ψηλότερου τμήματος («'Ανω Ραπεντόζα») των Ελληνικών Μαρμάρων (πρώην ΓΕΜΕΕ: Γενική Εταιρεία Μεταλλευτικών Ερευνών και Εκμεταλλεύσεων Α.Ε., με την ΕΤΒΑ, πρώην ΟΒΑ, από πίσω, βλ. Οικονομικός Ταχυδρόμος, 5/4/62, σ. 12, Το Βήμα, 3/11/65, σ. 13 και ΤΑ ΝΕΑ, 20/1/78, σ. 1, 13). Σε δημόσια έκταση στη Βαθιά Χούνη, στα περισσότερα από τα περίπου 1000 στρέμματα του λατομείου (το Συμβούλιο Μεταλλείων τούς είχε παραχωρήσει 700 στρέμματα, βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 8/12/61, σ. 8, και με 233 στρέμματα να έχουν λατομηθεί παράνομα, βλ. Το Βήμα, 27/11/94, σ. 66),  δεν υπάρχει ούτε πράσινο φύλλο, επειδή όχι μόνο δεν αποκατέστησαν το τοπίο ως όφειλαν, αλλά ούτε και αφήνουν τη φύση να το κάνει. Κατά τη σύγχρονη αντίληψη, το θέαμα δεν ενοχλεί, γιατί δε φαίνεται από την Αθήνα (!).

Η δραστηριότητά τους σταμάτησε τον Σεπτέμβριο του 2009, όταν δηλαδή έκλεισε και το τριβείο (όμως συνεχίζουν άλλοι βέβαια).

Στην πάνω φωτο μόλις έχει σταματήσει η λειτουργία του τριβείου. Στην κάτω μετά τη σταδιακή απογύμνωση των εγκαταστάσεων.

[29] Ο εργολάβος πήρε το απαιτούμενο χώμα από τις αποθέσεις των τριβείων (κυρίως από Μουζάκη). Έτσι, πήρε και από τα μπάζα που είχαν θάψει τη σήραγγα ΙΙ. Επειδή αυτό έγινε το 1991, δηλαδή μετά την αποχώρηση του εργοταξίου των Δομικών Έργων, προς στιγμήν δημιουργήθηκε ανησυχία μήπως ανακλήθηκε η ματαίωση των στρατιωτικών έργων. Ο 'Αγιος Παντελεήμονας, λοιπόν, είναι υπεύθυνος και για το χαρακτηριστικό τοπίο διάβρωσης μετά τις σήραγγες.

[30] Οι αυθαίρετες επεμβάσεις της εν λόγω Μονής συνεχίζονται ανεμπόδιστα (παρά τις καταγγελίες και τις καταδικαστικές αποφάσεις, οι κυρώσεις παραμένουν ανεκτέλεστες), τόσο σε κτίσματα όσο και σε χωματουργικά έργα μεγάλης έκτασης. Ενώ απασχόλησαν τον τύπο (Ελευθεροτυπία, 22/8/03

http://www.enet.gr/online/online_text/c=112,dt=22.08.2003,id=40002160

βλ. και 24/5/05) και το δελτίο ειδήσεων (24-25/5/05) στη ΝΕΤ (ρεπορτάζ Μάρκελλου), στις 30/11/05 είδα φορτηγά να επεκτείνουν το παλαιό μπάζωμα.

[31] Μπάνου η μεν, Γεωργιάδη - Πολυχρονίου η δε (τα λ12 και λ3 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ). Όταν όμως "ζήλεψε" και ο δήμος Κηφισιάς κι άρχισε να ρίχνει παρόμοια φορτία σε λατομείο του Κοκκιναρά, δέχτηκε μήνυση από την Κοινότητα Νέας Πεντέλης (βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 1/8/87, σ. 16). Σε πρώτο βαθμό υπήρξε αθώωση (βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 12/9/87), αλλά στο εφετείο καταδίκη σε πρόστιμο 30.000 δρχ. (βλ. ΤΑ ΝΕΑ, 21/1/88, σ. 18).

[32] Όμως, όσο κυνικός και να 'σαι, δεν μπορείς να μένεις απαθής όταν βλέπεις από τηλεοράσεως τους ηθικούς αυτουργούς να κόπτονται για τη σωτηρία του «αγαπημένου μας Πεντελικού».

[33] Στις 27 Ιουνίου 1993, συνομίλησα στη Σπηλιά με τον τότε πρόεδρο του ΣΠΑΠ (Ο σύνδεσμος δήμων και κοινοτήτων που έχουμε αναφέρει) και μετέπειτα πρόεδρο της Κοινότητας Νέας Πεντέλης Κ.Κ. Μου έδωσε τα τηλέφωνά του, ώστε αν αντιληφθώ νέες παράνομες εξορύξεις να μην ειδοποιήσω την αστυνομία (για ευνόητους λόγους), αλλά τον ίδιο, ο οποίος σε συνεργασία με κάποιο συγκεκριμένο εισαγγελέα θα χρησιμοποιούσαν ειδική μονάδα αδιάφθορων για να καταφέρουν να κάνουν συλλήψεις ή έστω κατασχέσεις των μηχανημάτων. Δεν πήρα ποτέ τηλέφωνο, για τρεις λόγους: πρώτον, γιατί δεν ήταν δυνατόν να έχω εμπιστοσύνη σε κανένα. (Διότι, αν χρειαζόμαστε μία αστυνομία για την αστυνομία, γιατί να μη χρειαστούμε και μία ακόμη για την αστυνομία της αστυνομίας;) Δεύτερον, γιατί ήθελα να συνεχίσω να πηγαίνω στο βουνό, χωρίς τον άμεσο κίνδυνο να βουλώσω καμιά τρύπα, όπως χαρακτηριστικά έχει λεχθεί. Και τρίτον, γιατί δεν ήξερα πια τι ήταν προτιμότερο: να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση ή να πλακώσουν διάφοροι για την αξιοποίηση της Πεντέλης;

[34] Ήταν και η προκλητική ιταμότητα των ανθρώπων του κυκλώματος που εξόργιζε. Μια απ' τις αντιπροσωπευτικές στιγμές ήταν στις 17 Οκτωβρίου 1993. Φορτωμένο με 3-4 όγκους τετραξονικό φορτηγό ΜΑΝ χωρίς πινακίδες αντί να στρίψει πήγε ευθεία κι έπεσε στην τομή του πρανούς (πριν από τη δεξαμενή πάνω απ' τη Σπηλιά). Η καρότσα ξεκόλλησε κι έπεσε με το πλάι αριστερά. Την ώρα που αστυνομικοί με το τοπικό τζιπ 14776 μάς ρωτούσαν πού πάμε, ήρθε φορτηγάκι με νταμαρτζήδες. Μόλις δήλωσαν «Πεντελιώτες περαστικοί», οι αστυνομικοί μάς είπαν να περάσουμε, για να πουν τα δικά τους ιδιαιτέρως. Σε 10 ημέρες άκουσα στις ειδήσεις ότι στον ιδιοκτήτη του φορτηγού επιβλήθηκε ποινή 3 μηνών επειδή δεν έφερε πινακίδες! Ο ίδιος έκανε δηλώσεις περί της αθωότητάς του, πως είχε πάει τάχα το φορτηγό στο βουνό για να το "στρώσει", και κατέληξε με θριαμβεύουσα μαγκιά: «Ας βρεθεί ένας να μου πει πως είχα φορτώσει μάρμαρα!» Έτσι, πήγε μετά με την ησυχία του και πήρε τους όγκους. Αν, λοιπόν, στην πιο ξεκάθαρη υπόθεση, με όλα τα πειστήρια, δεν απεδείχθη τίποτε στο δικαστήριο (εφόσον βέβαια κανείς αστυνομικός "δεν είχε δει" τα μάρμαρα μισά μέσα και μισά έξω απ' την καρότσα, και αν τα είχε δει δεν κλήθηκε ή δεν παρέστη), καταλαβαίνετε το τι γινόταν με τις λιγότερο ισχυρές μηνύσεις.

[35] Να πώς γινόταν: οι λαθραίοι ανέβαζαν τους φορτωτές πάνω σε φορτηγά. Όταν το φορτηγό έφευγε μεταφέροντας όγκους, άφηναν τους φορτωτές σε επιλεγμένες κρυψώνες, ώστε να μην είναι ορατοί ούτε από τον αέρα. (Κάποιοι μάλιστα φρόντισαν στην 1/9/02 να κόψουν την καμπίνα του φορτωτή τους Caterpillar 955 επειδή εξείχε!) Εκείνοι λοιπόν που τους απομάκρυναν, τους οδηγούσαν σε άλλες θέσεις, που δεν ανήκαν σ' αυτές που χρησιμοποιούσαν οι νταμαρτζήδες.

Θυμάμαι ένα ωραίο περιστατικό: αυτή τη φορά (αρχές Μαρτίου 2001) ο φορτωτής (ένας Caterpillar 977) δεν είχε επιστρέψει στην κρυψώνα του, αλλά είχε παραμείνει μέσα στο λατομείο των αδελφών Αρκά (ένα από τα 3 αρχαία λατομεία, λ53 κατά το τοπογραφικό διάγραμμα Κορρέ), που, όπως είπαμε, ανεξήγητα έμειναν έξω από τον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο). Και τούτο, επειδή κι αυτή η θέση ήταν αρκετά καλή, αλλά κι επειδή θα γύριζαν γρήγορα για νέα φόρτωση και η βασική τους κρυψώνα ήταν μακριά (πάνω από το Νυμφαίο). Όταν επέστρεψαν, και ο φορτωτής είχε κάνει φτερά, ήταν τέτοια η κατάπληξή τους και η συνακόλουθη σύγχυση, ώστε εγκατέλειψαν στη μέση του δρόμου ένα μπιτόνι με πετρέλαιο που είχαν ξεφορτώσει πριν αντιληφθούν το αναπάντεχο. (Υποθέτω πως θα φοβήθηκαν ενέδρα). Τελικά, ο φορτωτής βρέθηκε μισό χιλιόμετρο μακριά ύστερα από 1 μήνα και κάποιοι τον κατέβασαν από το βουνό περνώντας από Σπηλιά. Δεν έμαθα όμως αν τον πήραν αυτοί που τον είχαν φέρει ή κάποιοι άλλοι. Το σίγουρο είναι πως όποιοι τον πήραν θα πρέπει να τον επισκεύασαν κιόλας, αφού εντωμεταξύ είχε υποστεί αρκετές αβαρίες.

'Αλλη περίπτωση ήταν των Θεοφανίων το 2004, όταν πήγαν κάποιοι κι έκλεψαν όγκους από το λατομείο των Ελληνικών Μαρμάρων. Παρκάρισαν το φορτωτή τους ("αρχαίο" μοντέλο Caterpillar με χειροσυμπλέκτη ταχυτήτων) σε σημείο με κάλυψη, αλλά όταν γύρισαν για να συνεχίσουν τη φόρτωση εκείνος βρισκόταν σε άλλη θέση εκεί κοντά κι έλειπαν όλα τα καλώδια από διακόπτη προς μίζα. Έτσι, περιορίστηκαν να τον επισκευάσουν και να φύγουν χωρίς να πάρουν άλλα μάρμαρα.

[36] Μια από τις λίγες φορές που δεν μπόρεσα να αποφύγω τους νταμαρτζήδες (μ' αιφνιδίασαν ερχόμενοι στο φως της ημέρας για να σχεδιάσουν το τι θα κάνουν τη νύχτα), με ρώτησαν αν είμαι ο «Νίκος». Πέρασαν χρόνια για να μάθω πως ήταν ένας ντόπιος που ήξερε πρόσωπα και πράγματα. Τους άφηνε απειλητικά σημειώματα στα μηχανήματα «Φύγετε, γιατί θα σας το κάψω», κ.λπ. και είχε αρχίσει να διαδίδεται η περιγραφή του στο κύκλωμα («Ένας μουσάτος είναι, ένας μαλλιάς είναι», κ.λπ.). Δεν έμαθα όμως αν είχε πραγματοποιήσει  κάποια απειλή του.

[37] Αυτό το κυνηγητό εξέθρεψε παρερμηνείες και συσχετίστηκε εσφαλμένα με τα λεγόμενα για τη Σπηλιά, π.χ.

https://www.iranon.gr/NEWSANDMORE/news.htm. Επαναλαμβάνω: απολύτως καμία σχέση.